Aktywny rodzic

Limit opłaty dla rodzica

Ustawa Aktywny Rodzic mówi również o limicie opłaty dla rodzica w instytucji opieki. Limit ten na 1 stycznia 2025 r. wynosi 2 230,00 zł miesięcznie i może być aktualizowany średnio dwa razy do roku.

Ta kwota wynosi 120% uśrednionego kosztu pobytu dziecka w żłobku, czyli jest wyliczana na podstawie średnich kosztów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie prowadzenia instytucji opieki na dziećmi wieku do lat 3. W kwotę nie są wliczane opłaty za wyżywienie czy zajęcia dodatkowe.

Warto podkreślić, że limit 2 230,00 zł dotyczy opłaty ponoszonej przez rodzica, a nie czesnego w placówce.

Oznacza to, że jeżeli placówka otrzymujecie jakieś dodatkowe środki na obniżenie opłaty, np. z budżetu gminy bądź korzysta np. z dofinansowania z programu Aktywny Maluch, to podstawowa, cennikowa opłata za pobyt dziecka, przed zniżkami i ulgami może przekroczyć kwotę 2 200,00 zł.

Jeśli natomiast opłata dla rodzica w wybranej przez niego placówce będzie przekraczała ustalony limit, wówczas świadczenie aktywnie w żłobku nie będzie przysługiwało.

Aktywny rodzic – wnioski składane przez rodziców

Składanie wniosków w ramach programu Aktywny Rodzic rozpoczęło się 1 października 2024 r. Wniosek składa rodzic dziecka i może to zrobić przez bankowość elektroniczną, PUE ZUS albo przez Empatię. Aby ubiegać się o świadczenie Aktywnie w żłobku, rodzic musi wskazać konkretną instytucję, do której uczęszcza dziecko.

Rodzice nie muszą składać żadnych dodatkowych dokumentów – umów o pracę, umów z placówką, zaświadczeń. Po odpowiednim wypełnieniu wniosku, wszystkie dane weryfikuje ZUS.

Jeśli rodzic złoży wniosek w ciągu dwóch miesięcy od daty przyjęcia takiego dziecka, świadczenie Aktywnie w żłobku będzie przysługiwało od dnia, w którym dziecko zaczęło uczęszczać do żłobka, klubu dziecięcego lub znajduje się pod opieką dziennego opiekuna.

Natomiast żeby zachować ciągłość świadczeń, zostało wprowadzone takie rozwiązanie, że jeżeli rodzic złoży wniosek w ciągu trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy Aktywny Rodzic, czyli od 1 października, świadczenie będzie przysługiwało od 1 października. 

ZUS będzie ma dwa miesiące na rozpatrzenie wniosku.

Aktywnie w żłobku – zadania placówki

Do zadań osób zarządzających placówkami należy, składanie co miesiąc, do piątego dnia roboczego danego miesiąca, informacji z listą dzieci uczęszczających do instytucji. Dane są przekazywane na formularzu RKZ-5.

Te dane są potrzebne, aby ZUS miał możliwość weryfikacji rodziców dzieci uczęszczających do placówki. ZUS ma możliwość sprawdzenia nie tylko, czy dziecko jest powiązane z daną instytucją, ale generalnie, czy jest w jakimkolwiek systemie opieki, aby wyeliminować sytuację, że w jednym miesiącu są wypłacane różne świadczenia.

Wypłata na konto placówki

Środki ze świadczenia Aktywnie w żłobku trafiają bezpośrednio na konto instytucji zadeklarowanej w Empatii.

Jest to jednak kwestia do uregulowania w umowie pomiędzy rodzicem a placówką. Są tutaj możliwe różne rozwiązania, ważne natomiast, ażeby było to transparentne. Ustawa Aktywny rodzic dała samorządom możliwość kontroli, czy faktycznie opłata za pobyt dziecka została obniżona. Jeżeli zostaną wykryte nieprawidłowości i nie zostaną one usunięte, placówce grożą sankcje w postaci wykreślenia z rejestru żłobków i klubów dziecięcych albo z wykazu dziennych opiekunów.

Często zadawane pytania

Czy pobieranie dofinansowania z programu Rodzinny Kapitał Opiekuńczy w kwocie po 1 000,00 zł do września 2024 wpłynie na przyznanie świadczeń z programu Aktywny Rodzic od października 2024?

Fakt pobrania wcześniej środków z RKO nie ma żadnego wpływu na wypłatę świadczeń z programu Aktywny Rodzic. Jeżeli było pobierane świadczenie Rodzinny Kapitał Opiekuńczy po 1 000,00 zł, a na dzień 1 października dziecko nie skończyło jeszcze 35 miesięcy i np. będzie uczęszczało do żłobka, to będzie przysługiwało świadczenie Aktywnie w żłobku. Podobnie będą przysługiwały, przy spełnieniu odpowiednich warunków, dwa pozostałe nowe świadczenia.

Jakie świadczenie może pobierać rodzic dziecka w wieku poniżej 3 lat, które uczęszcza do przedszkola?

Na dziecko w wieku poniżej 3 lat nie przysługuje świadczenie Aktywnie w żłobku, ponieważ, jak w wskazuje ustawa, jest ono przeznaczone na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Nie przysługuje też świadczenie Aktywni rodzice w pracy, ponieważ jest ono przeznaczone dla rodziców dzieci, które nie są objęte żadną formą opieki instytucjonalnej. Nie ma natomiast żadnych przeszkód, aby w takim wypadku rodzic złożył wniosek o świadczenia Aktywnie w domu, w przypadku którego jedynym kryterium jest wiek dziecka.

Czy złożenie wniosku o Aktywnie w żłobku automatycznie anuluje dofinansowanie żłobkowe 400,00 zł? Co, jeśli rodzic nie złoży wniosku o nowe świadczenie?

W przypadku, jeżeli jest już przyznane prawo do świadczenia 400,00 zł, a rodzic nie złoży wniosku o nowe dofinansowanie do żłobka, dalej będzie przysługiwało dofinansowanie 400,00 zł. Przejście na nowe świadczenie wymaga złożenia wniosku i musi go złożyć rodzic dziecka. Do momentu rozpatrzenia wniosku przez ZUS, rodzicom dalej przysługuje dawne dofinansowanie żłobkowe. ZUS będzie weryfikował, na które dzieci zostało wpłacone 400,00 zł i o tę kwotę pomniejszy wypłatę środków z Aktywnie w żłobku.

Czy placówka z czesnym powyżej 2200 złotych może zakwalifikować się do programu Aktywny rodzic?

2200 złotych to limit opłaty ponoszonej przez rodzica, nie czesnego! Chodzi więc o kwotę, którą musiałby zapłacić rodzic, gdyby nie było dofinansowania z programu Aktywny Rodzic. Podstawowa opłata za pobyt dziecka w placówce może być więc wyższa, jeżeli instytucja dostaje inne dofinansowania, np. z gminy czy z programu Aktywny Maluch (dawniej Maluch Plus).

Czy są jakieś konkretne wytyczne co do zapisów w umowie pomiędzy rodzicem i placówką?

Kwestia umowy między rodzicami a instytucją opieki nie jest w żaden sposób uregulowana w ustawie. Ważne jest, aby zgadzały się przede wszystkim kwoty na umowie i aby w przypadku kontroli z gminy była możliwość potwierdzenia faktycznego obniżenia opłaty za pobyt dziecka ponoszonej przez rodzica.

Czy można będzie pobierać świadczenie Aktywni rodzice w pracy w momencie, kiedy dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub jest objęte opieką opiekuna dziennego?

Świadczenie Aktywni rodzice w pracy skierowane jest do aktywnych zawodowo rodziców dziecka, które nie uczęszcza do żadnej instytucji opieki. Na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna przeznaczone jest świadczenie Aktywnie w żłobku. Jeżeli rodzice są aktywni zawodowo i posyłają dziecko do instytucji opieki, nie mają wówczas prawa do świadczenia Aktywni rodzice w pracy. Dotyczy to także dzieci poniżej 3 roku życia uczęszczających do przedszkola.

Czy jest możliwość zmiany wyboru świadczenia?

Rodzic będzie miał możliwość wyboru świadczenia i nawet wielokrotnego zmieniania go w zależności od bieżącej sytuacji. Warunkiem jest jednak, że w danym miesiącu można korzystać tylko z jednego z trzech poniższych świadczeń.

Czy świadczenia z programu Aktywny Rodzic przysługują obywatelom Ukrainy?

Świadczenie Aktywni rodzice w pracy i Aktywnie w domu nie przysługują obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi. Przysługuje im natomiast prawo do świadczenia Aktywnie w żłobku, jeżeli posiadają status UKR.

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby otrzymać świadczenie w wysokości 1 900,00 zł na dziecko niepełnosprawne?

Jak czytamy na stronie Ministerstwa Rodziny Pracy i Polityki Społecznej: „Rodzice dziecka z niepełnosprawnością, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, będą mogli uzyskać na to dziecko, po spełnieniu warunków ustawowych danego świadczenia, świadczenie „aktywni rodzice w pracy” w podwyższonej wysokości 1 900,00 zł miesięcznie albo świadczenie „aktywnie w żłobku” w maksymalnej wysokości 1 900,00 zł miesięcznie”.